مشاوره و نظارت بر پروژه دریافت الکترونیکی عوارض آزادراه‌ها (1396-تاکنون)

پرداخت الکترونیکی عوارض (ETC) بخشی از سامانه‌های حمل‌ونقل هوشمند است که امروزه به‌عنوان راه‌حلی برای بهبود مشکلات تردد و بهبود وضعیت حمل‌ونقل استفاده می‌شود. پرداخت الکترونیکی عوارض در آزاد‌راه‌ها، در کشورهای مختلف با سازوکارها، تجهیزات و میزان گستردگی متفاوتی به کار گرفته می‌شود. در برخی ازکشورها، تنها برخی از خطوط یک آزادراه به تجهیزات پرداخت الکترونیکی مجهز هستند، اما در برخی دیگر، آزادراه‌های کاملا الکترونیکی و بدون توقف (Full ETC) می‌باشند. سیستم‌های شناسایی تردد، مبتنی بر ابزارهای گوناگونی نظیر برچسب (Tag)، سیستم GPS، دوربین‌های پلاک‌خوان و روش‌های مبتنی بر تلفن همراه بوده که ضمن افزایش کارآمدی در وصول عوارض، موجب سهولت بیشتر برای ترددکنندگان می‌شوند.

مزایای (ETC)

• • روان‌شدن ترافیک و کاهش مصرف سوخت
• • کاهش هزینه‌ها
• • افزایش ایمنی جاده‌ها
• • شفاف‌سازی اطلاعات
• • سرعت و سهولت عملیات
• • نظارت و کنترل بهتر و دقیق‌تر
• • ایجاد یک پایگاه اطلاعاتی جامع از ترددهای آزادراهی و گردش مالی مربوط به آن

محیط‌های عملیاتی سامانه سپندار

• • بخش آزادراهی (سمت جاده) که محل استقرار ابزارهای شناسایی است و تردد کاربران را ثبت می‌کند.
• • سامانه نرم‌افزاری مرکزی که محل تجمیع، ذخیره و پردازش داده‌های عملیاتی و انجام محاسبات مالی و عملیات کنترلی است.
• • مرکز داده که محل ذخیره‌سازی مشخصات و تصاویر ترددهای میلیونی صورت گرفته است.
• • بخش تولید ابزارها و اتخاذ شیوه‌های وصول عوارض و تسویه با ذینفعان که شامل تولید کیف پول و سایر شیوه‌ها اخذ عوارض می‌گردد.
• • بخش تعامل با کاربران که شامل تولید ابزارها و اتخاذ شیوه‌های تبلیغاتی و فرهنگ سازی و رسیدگی به شکایات می‌باشد.

اهداف اجرایی پروژه

• • عدم نیاز خودروها به توقف در جایگاه‌های اخذ عوارض آزادراه‌ها و در نتیجه روان‌سازی ترافيک
• • رضايت بیشتر رانندگان با كاهش زمان توقف خودروها
• • اجرای سياست‌های بانك مركزی جهت كاهش استفاده از پول نقد در پرداخت‌های خرد
• • كاهش چشمگیر مصرف سوخت به دلیل عدم نياز به توقف خودروها
• • افزایش جذابیت جهت سرمايه‌گذاری در حوزه ساخت و توسعه آزادراه‌ها
• • يكپارچگی و سازگاری سيستم‌های پرداخت عوارض در سطح كشور
• • افزايش توان نگهداری راه‌ها از طريق كاهش هزينه‌ها و افزايش درآمدها

نقش شرکت مگا در پروژه

در ابتدای سال 1396 به‌ دنبال مذاکره با شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل وزارت راه‌وشهرسازی و عقد قرارداد میان طرفین، شرکت مگا به‌طور رسمی عهده‌دار تهیه RFP و ارائه خدمات نظارت و مشاوره در اجرای این پروژه، فعالیت خود را آغاز کرد. در گام اول یک تیم کارشناسی برای تهیه RFP تجهیز شد و به ‌دنبال آن، در 3 ماهه اول سال 1396، RFP پروژه تهیه شده و طی چندین جلسه کارشناسی، پس از ارائه به کارفرما و اخذ تایید نهایی گردید. در این سند، موضوع، محدوده و شرح خدمات پروژه، روش انتخاب طرف مشارکت، شرایط عمومی پیشنهاددهندگان و معیارهای ارزیابی و امتیازدهی به پیشنهاددهندگان، و همچنین روش تهیه و ارسال پیشنهادها تشریح شده است. شرح خدمات این پروژه که در قالب سند RFP ارائه شد، بر اساس آخرین دستاوردهای روز دنیا در حوزه هوشمندسازی آزادراه‌ها و شیوه‌های شناسایی تردد و اخذ الکترونیکی عوارض تدوین گردید. شرکت مگا از ابتدای حضور در این پروژه سعی کرده از طريق مشاوره و نظارت بر روش‌های اجرایی، دستاوردهای میانی و فرآورده‌های نهایی پروژه كه توسط پيمانکار طراحی و پياده‌سازی می‌شود، زمينه‌های لازم برای اجرای مطلوب پروژه را فراهم کند.

فعالیت‌های مشاوره و نظارت مگا

• ارائه خدمات مشاوره به حوزه‌های کارفرمایی و اجرایی پروژه
• انجام مطالعات امکان‌سنجی و ارائه خدمات مشاوره و نظارت جهت اجرای فاز مطالعاتی و امکان‌سنجی پروژه
• ارائه مشاوره و نظارت بر متدولوژی‌های مورد استفاده در حوزه‌های مستندسازی، مدیریت پروژه و اجرا
• مشاوره و نظارت بر تهیه روال‌ها و فرآیندهای کلی موجود در پروژه
• ارائه خدمات مشاوره‌ای و تهیه گزارش‌های تحلیلی در حوزه‌های مدیریت طرح، نرم‌افزار، مالی و پرداخت، نصب و راه‌اندازی تجهیزات سمت جاده‌ای
• بازرسی میدانی در آزادراه‌ها جهت تعیین محل‌های نصب دروازه‌های اخذ عوارض الکترونیک
• نظارت بر سامانه‌ها و زیر‌سامانه‌های نرم‌افزاری(شامل شناسایی و ثبت ترددهای عبوری، پرداخت و ...)
• ارائه خدمات مشاوره‌ای و نظارت بر کلیه بخش‌های آزمایشگاهی پروژه جهت اطمینان از صحت و کیفیت کلیه فرآورده‌های تولیدی در پروژه
• ارائه خدمات مشاوره‌ای و نظارت بر تهیه نقشه‌ها، دستورالعمل‌ها و استانداردهای مورد نیاز جهت نصب و راه‌اندازی
• مدیریت و نظارت بر کلیه اقدامات در حوزه کنترل پروژه
• تایید صورت وضعیت مالی ارائه شده از سوی پیمانکار
• تعامل گسترده با کلیه ذینفعان پروژه از جمله شرکت‌های سرمایه‌گذار آزادراه‌ها

برای نظارت بر این پروژه ملی که از انضباط‌های کاری مختلفی برخوردار است، شرکت مگا تیم‌های تخصصی مختلفی متشکل از کارشناسان خبره در حوزه‌های نرم‌افزار، سخت‌افزار، سازه، ایمنی ، پرداخت ، فرهنگ‌سازی و ... را تشکیل داده که از طریق شکست کار، نظارت بر کلیه بخش‌های این پروژه را به صورت موازی و همزمان پیش می‌برند.

دستاوردهای پروژه

• نصب و راه‌اندازی بیش از400 دکل و نزدیک به 2000 دوربین پلاک‌خوان در سطح آزادراه‌های کشور
• ایجاد یک مرکز داده تخصصی تردد آزادراهی در وزارت راه ‌و شهرسازی
• فراهم‌شدن امکان استفاده از روش‌های مختلف پرداخت (نظیر کیف پول، اینترنتی، اپلیکیشن‌های پرداخت، USSD و ...) جهت تسویه مبالغ مربوط به عوارض ترددهای عبوری از آزادراه‌های کشور
• دستیابی به سطح دقت 95 درصدی در ثبت ترددها و میزان وصول عوارض تا 85 درصد
• یکپارچه‌شدن نظام اخذ عوارض ترددهای آزادراهی در تمامی آزادراه‌های کشور اعم از آزادراه‌های دولتی و خصوصی
• فراهم‌شدن امکان پرداخت عوارض الکترونیکی به صورت پیمایشی (متناسب با مسیر پیموده شده) به‌منظور تحقق عدالت در پرداخت عوارض

شاخص‌های کلان پروژه تا پایان سال 1402

• شناسایی بیش از 27 میلیون پلاک یکتا
• شناسایی بیش از 1274 میلیون تردد
• شناسایی بیش از 3241 میلیارد تومان عوارض
• وصول بیش از 2672 میلیارد تومان عوارض
• ارسال بیش از 417 میلیون پیامک به ترددکنندگان آزادراهی
• صدور بیش از 40 میلیون قبض جریمه توسط پلیس راهور